Το 2025 αναμένεται να αποτελέσει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον έτος, το οποίο πρόκειται να επιφέρει ποικίλες εξελίξεις στα πλαίσια της σύγχρονης Παγκόσμιας Ιστορίας. Και η αιτία δεν θα είναι άλλος από τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θα αναλάβει επισήμως τα καθήκοντα του Προέδρου των ΗΠΑ στις 21 Ιανουαρίου του 2025, έπειτα από την ορκωμοσία του που θα πραγματοποιηθεί στις 20 Ιανουαρίου του 2025.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποδειχθεί πως διαθέτει μια αρκετά ενδιαφέρουσα πολιτική υπόσταση. Κατά την διάρκεια της προηγουμένης προεδρικής του θητείας στις ΗΠΑ, την περίοδο 2017-2020, ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε μια σειρά πολιτικών αποφάσεων και στάσεων οι οποίες, εκ πρώτης όψεως, φαίνονται από παράδοξες έως και αλλοπρόσαλλες για την ισχύουσα καθεστηκυία τάξη.
Μερικές από αυτές τις πολιτικές αποφάσεις και στάσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά την προηγούμενη προεδρική του θητεία, είναι οι εξής: η επίσημη απόσυρση των ΗΠΑ από την Συμφωνία των Παρισίων που αφορά στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής (4 Νοεμβρίου 2020), η άσκηση οξείας κριτικής κατά του ΝΑΤΟ, οι συνομιλίες με το καθεστώς του βορειοκορεάτη δικτάτορα Κίμ Γιόνγκ-Ουν για την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας, η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ και Ταλιμπάν (Φεβρουάριος του 2020) για αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων από το έδαφος του Αφγανιστάν εντός 14 μηνών, κ.ά.
Εκ πρώτης όψεως, είναι εμφανές ότι, με τις προαναφερθείσες πολιτικές του αποφάσεις και ενέργειες, ο Ντόναλντ Τραμπ, κατά την διάρκεια της πρώτης του προεδρικής θητείας στις ΗΠΑ (2017-2020), επιχείρησε να μεταβάλει κάπως τον ρόλο και την φυσιογνωμία των ΗΠΑ στον διεθνή τους περίγυρο. Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ αποτελούσαν ξεκάθαρα τον μόνιμο υποστηρικτή του δημοκρατικού ιδεώδους, ένα ιδεώδες το οποίο πάσχιζαν να εξάγουν και σε χώρες της υφηλίου που διέθεταν απολυταρχικά καθεστώτα. Η εξωστρέφεια και η παρεμβατικότητα των ΗΠΑ ήταν δεδομένες για πάρα πολλά χρόνια, ξεκινώντας σιγά-σιγά από την συμμετοχή στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1917-1918), και φτάνοντας στην απόλυτη ακμή τους κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου (1948-1989), ιδιαιτέρως με τις αμερικανικές στρατιωτικές εκστρατείες σε Κορέα (1950-1953) και Βιετνάμ (1955-1975).
Με την προεδρική θητεία της περιόδου 2017-2020 του Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ διαφοροποιήθηκαν κάπως ως προς την διεθνή τους φυσιογνωμία, όπως ήταν μέχρι τότε γνωστή σε όλους, μια φυσιογνωμία η οποία είχε σφυρηλατηθεί κατά την ψυχροπολεμική περίοδο. Τώρα πια, οι ΗΠΑ του Τραμπ προσπαθούσαν να αποστασιοποιηθούν από τον εξωστρεφή τους ρόλο τον οποίο κληρονόμησαν από τον Ψυχρό Πόλεμο. Κατά την περίοδο 2017-2020, τέθηκαν τα θεμέλια για την απαρχή της στροφής των ΗΠΑ προς μια πιο εσωστρεφή φυσιογνωμία.
Βέβαια, κατά την περίοδο 2021-2024, οι ΗΠΑ, υπό την προεδρία του Τζο Μπάιντεν, επανέφερε την εξωστρεφή πολιτική των ΗΠΑ, σε μια συγκυρία κατά την οποία οι ΗΠΑ ενισχύουν χρηματικά και υλικά την εμπόλεμη Ουκρανία ώστε να αντιμετωπίσει την Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Δεν θα πρέπει να εκλαμβάνουμε την εσωστρεφή φυσιογνωμία των ΗΠΑ του Τραμπ της περιόδου 2017-2020 ως κάτι το μη φυσιολογικό, παρασυρόμενοι από την παρεμβατική και εξωστρεφή πολιτική που μας είχαν συνηθίσει οι ΗΠΑ μέχρι πρότινος. Αυτό που έκανε ο Τραμπ, και το οποίο θα εξακολουθήσει προφανώς να κάνει με την ανάληψη των προεδρικών του καθηκόντων τον Ιανουάριο του 2025, είναι να επαναφέρει τις ΗΠΑ στο παραδοσιακό τους δόγμα του απομονωτισμού, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ δεν θα αναμειγνύονται σε ζητήματα που αφορούν αποκλειστικά άλλα κράτη.
Όσο και να μας φαίνεται παράξενο σήμερα, ο απομονωτισμός αποτελούσε, παλαιότερα, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ΗΠΑ, κι αυτό, όσες φορές και να το επαναλάβουμε, είναι λίγες, όπως έλεγε ο επιφανής Γάλλος ιστορικός Φερνάν Μπρωντέλ (Fernand Braudel, Γραμματική των Πολιτισμών, μτφρ. Ά. Αλεξάκης, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2010, σελ. 658).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ο απομονωτισμός διετέλεσε, παλαιότερα, επίσημη πολιτική γραμμή στις ΗΠΑ, με αποκορύφωμα την διατύπωση του Δόγματος Μονρόε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, το έτος 1823. Σύμφωνα με το δόγμα αυτό, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζαίημς Μονρόε (1816-1819 και 1820-1823) διετύπωσε με σαφήνεια και κατηγορηματικότητα την απαγόρευση κάθε ευρωπαϊκής αποικιστικής επέμβασης στην αμερικανική ήπειρο, καθώς επίσης και κήρυττε σθεναρά την μη ανάμειξη των ΗΠΑ σε ευρωπαϊκές υποθέσεις.
Το πρώτο πλήγμα εναντίον του αμερικανικού απομονωτισμού συντελέστηκε προς τα τέλη του έτους 1916, όταν, εν εξελίξει των εχθροπραξιών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, το ρεύμα εναντίον των απομονωτιστών στις ΗΠΑ αναδύθηκε ενισχυμένο, ενάντια και στην επίσημη κυβερνητική πολιτική του Προέδρου των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον για μη επέμβαση των ΗΠΑ στον πόλεμο (Michael Howard, Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, μτφρ. Χρ. Τσαλικίδου, Εκδόσεις Επιλογή/Θύραθεν, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 104).
Έτσι, ο Ντόναλντ Τραμπ, εφόσον αναλάβει στις 21 Ιανουαρίου 2025 τα καθήκοντα του Προέδρου των ΗΠΑ, θα επιδοθεί, ως «νέος Μονρόε», στο έργο της επαναφοράς των ΗΠΑ στον απομονωτισμό. Πιο συγκεκριμένα, θα επιχειρήσει να πραγματοποιήσει την απεμπλοκή των ΗΠΑ από διάφορα μέτωπα διεθνών καταστάσεων, πιστεύοντας ότι μόνο μια εσωστρεφής Αμερική αρμόζει για την επίτευξη της ευημερίας του Αμερικανικού Λαού.
Δεδομένης και της γνωστής αγάπης του Ντόναλντ Τραμπ για την διαδικασία της διαπραγμάτευσης και το κλείσιμο συμφωνιών (όπως είχε ρητά διατυπώσει στο βιβλίο του με τίτλο Trump. The Art of the Deal [Donald J. Trump with Tony Schwartz, Ballantine Books, Νέα Υόρκη 1987]), μια διαδικασία την οποία αντιμετωπίζει ως καλλιτεχνική έκφραση ισάξια με την ζωγραφική και την ποίηση, ο Τραμπ, με το που αναλάβει τα καθήκοντα του Προέδρου των ΗΠΑ, θα σπεύσει να διαπραγματευθεί με κράτη με τα οποία οι ΗΠΑ έχουν ανοιχτά μέτωπα, έτσι ώστε να αποσπάσει όσο το δυνατόν πιο συμφέρουσες για τις ΗΠΑ συμφωνίες, οι οποίες θα επιφέρουν και την πολυπόθητη για εκείνον απεμπλοκή των ΗΠΑ από διεθνείς υποθέσεις. Για παράδειγμα, ένα τέτοιο ανοιχτό μέτωπο που έχει να αντιμετωπίσει ο Τραμπ, είναι η ρωσο-αμερικανική αντιπαλότητα, η οποία έχει αναζωπυρωθεί λόγω του εν εξελίξει ρωσο-ουκρανικού πολέμου, και λόγω της σαφέστατης υποστήριξης της ουκρανικής πλευράς από την αμερικανική κυβέρνηση Μπάιντεν. Ως εκ τούτου, αναμένεται από τον Τραμπ, ως νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ το 2025, να επιδιώξει οπωσδήποτε να κλείσει το μέτωπο αυτό των ΗΠΑ με την Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Εν κατακλείδι, εφόσον και ο ίδιος ο Τραμπ έχει επίγνωση του ότι, βάσει του Αμερικανικού Συντάγματος, είναι η τελευταία φορά που του επιτρέπεται να διατελέσει Πρόεδρος των ΗΠΑ (αφού έχει προηγηθεί και η προεδρική του θητεία της περιόδου 2017-2020), μπορούμε να προβλέψουμε ότι από το 2025 έως και το 2028, ο Ντόναλντ Τραμπ, ως Πρόεδρος των ΗΠΑ, θα επιχειρήσει να λάβει συλλήβδην και ακαριαία τις απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες θα σημάνουν την στροφή των ΗΠΑ προς τον απομονωτισμό…
Συγγραφή άρθρου: Παρασκευάς-Μάριος Τουρτούνης
(Ο Παρασκευάς-Μάριος Ι. Τουρτούνης είναι Ιστορικός και Μουσικός από το Μαρκόπουλο Μεσογαίας Αττικής. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στον τομέα της Ιστορίας).