Το Μαυροβούνιο προσχώρησε στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στον «αγώνα» για την έδρα του μελλοντικού Κολλεγίου Ασφάλειας και Άμυνας των Δυτικών Βαλκανίων (Western Balkan Security and Defence College – WBSDC).
Το Υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε στο Radio Free Europe ότι η κυβέρνηση έχει εκφράσει επίσημα το ενδιαφέρον της να έχει την έδρα του κολεγίου στο Μαυροβούνιο.
Ενημέρωσαν σχετικά εγγράφως τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ.
«Τώρα εναπόκειται στις περιπτώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποφασίσουν για τα περαιτέρω βήματα», ανέφερε το υπουργείο.
Η πρόταση να υπάρξει το κολέγιο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ήταν «στο τραπέζι» εδώ και καιρό, η οποία υποστηρίχθηκε από αρκετές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.
Όμως η ανάλυση του Αυστριακού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (AIES) ευνοεί το Μαυροβούνιο.
«Αυτό το συμπέρασμα βασίζεται στη σταθερή οικονομία, τη στρατηγική και προσβάσιμη θέση του και την ισχυρή φιλοευρωπαϊκή του στάση, που είναι παράγοντες που ελαχιστοποιούν τους κινδύνους που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την ίδρυση ενός τέτοιου ιδρύματος», αναφέρει η ανάλυση.
Προς το παρόν δεν είναι γνωστό πότε θα ληφθεί η απόφαση για την έδρα και πότε θα πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί το κολέγιο.
Κολλέγιο στην περιφερειακή συνεργασία και ανθεκτικότητα
Η πρωτοβουλία για την ίδρυση κολεγίου ασφαλείας στην περιοχή ξεκίνησε για πρώτη φορά το δεύτερο εξάμηνο του 2018, κατά τη διάρκεια της αυστριακής προεδρίας της ΕΕ.
Η ιστορία απέκτησε σοβαρότητα τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2022, όταν προτάθηκε ένα σχέδιο για τη δημιουργία ενός τέτοιου κολεγίου στα Βαλκάνια σε μια συνάντηση των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης Αμυντικής Συνεργασίας (CEDC).
Το CEDC είναι ένα φόρουμ επτά χωρών – Αυστρία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχική Δημοκρατία, Πολωνία, Κροατία και Σλοβενία - όπου συζητούνται θέματα ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της περιφερειακής ασφάλειας.
Τέσσερις από αυτές τις χώρες πρότειναν το κολέγιο να είναι στη Β-Ε, η διδασκαλία να είναι στα αγγλικά και να γίνεται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Το κολέγιο, λένε, όχι μόνο θα συνεισφέρει στην περιφερειακή συνεργασία, αλλά θα ενισχύσει επίσης την ανθεκτικότητα του κράτους, θα περιορίσει την επιρροή τρίτων και θα αναπτύξει έναν φιλοευρωπαϊκό τρόπο σκέψης μεταξύ των στρατιωτικών ελίτ και του προσωπικού.
Το Μαυροβούνιο ζήτησε επίσης να έχει την έδρα του κολεγίου στην επικράτειά του.
«Το κολέγιο θα βελτιώσει τη συνεργασία και την κατανόηση, θα ενίσχυε τη διαλειτουργικότητα (εναρμόνιση), η οποία θα ενίσχυε τελικά την ανθεκτικότητα της περιοχής στο σύνολό της», ανακοίνωσε σχετικά το υπουργείο του Μαυροβουνίου.
Προσθέτουν ότι «θα αντιπροσωπεύει κατά κάποιο τρόπο επιβεβαίωση της αληθινής δέσμευσης του Μαυροβουνίου στην εφαρμογή και προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών».
Ωστόσο, το Υπουργείο Άμυνας της Ουγγαρίας, το οποίο προεδρεύει του CEDC φέτος, δήλωσε ότι «η προπαρασκευαστική φάση για την ίδρυση του κολεγίου βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη».
Δεν απάντησαν πότε αναμένεται να βγει απόφαση για την έδρα του κολεγίου και πότε πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί.
Ανάλυση του Αυστριακού Ινστιτούτου
Οι εκπρόσωποι του CEDC συζήτησαν το θέμα του κολεγίου στο Σεράγεβο τον περασμένο Μάρτιο με τον Υπουργό Άμυνας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.
Ωστόσο, μια ανάλυση του Αυστριακού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (AIES), που δημοσιεύτηκε εννέα μήνες αργότερα, δεν ευνοεί το Σαράγεβο.
Στην ανάλυση, μεταξύ άλλων, εκτιμάται ότι η Β-Ε έχει τον χαμηλότερο βαθμό πολιτικής ελευθερίας και στρατιωτικών κατανομών στην περιοχή.
Επισημαίνει επίσης τις εθνοτικές εντάσεις, μια περίπλοκη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την πιθανότητα να απορριφθεί η ιδέα ενός κολεγίου στην ίδια τη Β-Ε.
«Ωστόσο, εάν πετύχει, το κολέγιο θα μπορούσε να βοηθήσει στην ενίσχυση της συνεργασίας για την ασφάλεια μεταξύ των φορέων και στην προώθηση της σταθερότητας στη χώρα και την ευρύτερη περιοχή».
Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων
Εκτός από τη Β-Ε, η ανάλυση περιελάμβανε όλες τις χώρες της περιοχής εκτός από το Κοσσυφοπέδιο.
Στην περίπτωση της Σερβίας ξεχωρίζει η μεγάλη της εμπειρία στη στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά δείχνει και ότι διαθέτει ήδη στρατιωτική ακαδημία. Λέγεται επίσης ότι έχει προβληματικές σχέσεις με το Κόσοβο και είναι πολύ κοντά στη Ρωσία.
Στην ανάλυση της Αλβανίας αναφέρεται ο φιλοευρωπαϊκός προσανατολισμός και η ένταξη της στο ΝΑΤΟ, καθώς και το γεγονός ότι έχει δικό της στρατιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, ότι βρίσκεται κοντά στο Κόσοβο και ότι έχει αδύναμη οικονομία.
Σύμφωνα με αυτή την ανάλυση, το πλεονέκτημα της Βόρειας Μακεδονίας είναι ο φιλοευρωπαϊκός της προσανατολισμός και το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ ως μειονέκτημα αναφέρεται η ανάγκη αλλαγής του συντάγματος. Σημειώνεται επίσης ότι διαθέτουν στρατιωτική ακαδημία.
Οι συντάκτες της ανάλυσης πιστεύουν ότι το Μαυροβούνιο θα ήταν η καλύτερη επιλογή για το κολέγιο, δεδομένου ότι βρίσκεται σε κεντρική τοποθεσία στην περιοχή, ότι έχει σταθερό φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό και ότι δεν υπάρχουν προβλήματα στις σχέσεις με τους γείτονές του. Επιπλέον, δήλωσαν ότι έχει σχετικά σταθερή οικονομία και ως νόμισμα το ευρώ.
Ο μόνος σημαντικός κίνδυνος που θα μπορούσε να επιβραδύνει την ίδρυση κολεγίων στο Μαυροβούνιο είναι «η ανεπαρκής πολιτική σταθερότητα στη χώρα, η οποία είναι πιθανό να συνεχιστεί στο εγγύς μέλλον», αναφέρει η ανάλυση.
Ωστόσο, λόγω του χαμηλότερου επιπέδου κινδύνου, είναι το καταλληλότερο για την ίδρυση κολεγίου, καταλήγουν τα ευρήματα της AIES.
Το κολέγιο θα βοηθούσε στη μείωση της ξένης επιρροής στην περιοχή
Το κολέγιο θα συμβάλει στη μείωση της επιρροής της Ρωσίας, της Κίνας και της Τουρκίας στην περιοχή, σύμφωνα με ανάλυση του Αυστριακού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (AIES).
Όπως αναφέρθηκε, τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν γίνει η πρώτη γραμμή για τη γεωπολιτική αντιπαράθεση της Ρωσίας με τη Δύση και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αυξήσει την εστίαση στην περιοχή.
Η αργή διαδικασία ένταξης στην ΕΕ επέτρεψε στη Ρωσία να αυξήσει την επιρροή της στην περιοχή.
«Η Ρωσία αποτυγχάνει να προσφέρει μια κατάλληλη πολιτική εναλλακτική σε ό,τι προσφέρει η ΕΕ στην περιοχή, επομένως οι κύριες προσπάθειες της Μόσχας είναι να εμποδίσει οποιαδήποτε περαιτέρω ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, η οποία επίσης επικεντρώνεται στη διακοπή της επέκτασης του ΝΑΤΟ».