Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η συνάντηση της 5ης Σεπτεμβρίου στο γραφείο του ΥΕΘΑ, παρόντων εκπροσώπων της
διοικήσεως της ΕΑΒ και του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ)
οριστικοποίησε τις αποφάσεις για το μέλλον του συστήματος αντιμετωπίσεως UAV
τύπου ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ, που ανέπτυξε η κρατική εταιρεία. Το κρίσιμο “ραντεβού”, είχε
προσδιοριστεί από τον περασμένο Ιούλιο, με βάση τις προηγούμενες συναντήσεις
μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων και εκπροσώπων της ΕΑΒ για το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ, αρχής
γενομένης από τον Ιούνιο.
Η υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ ΓΕΕΘΑ, ΕΛΚΑΚ και ΕΑΒ στις 7
Ιουνίου, ήταν το πρώτο βήμα. Είχε ανακοινωθεί τότε ότι το Μνημόνιο αφορά την
δυνατότητα συνεργασίας για την υλοποίηση πρότασης έργου έρευνας και ανάπτυξης
Συστήματος Ηλεκτρονικών Μέσων
Υποστήριξης, Συλλογής Πληροφοριών και Αντιμέτρων. Αυτό που προκύπτει, είναι
ότι το κύριο αντικείμενο της εν λόγω συνεργασίας, είναι η ανάπτυξη “ναυτικής”
εκδόσεως του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ.
Όπως έχει γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, η ΕΑΒ είχε αρχίσει να εργάζεται στο
πρόγραμμα του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ το 2019 και το 2021 ήταν πλέον σε θέση να υποβάλει σε
δοκιμές το αναπτυχθέν πρωτότυπο, οι οποίες επέδειξαν πολύ θετικά αποτελέσματα.
Όταν στις αρχές του 2024 η ηγεσία αποφάσισε να στείλει στην θερμή ζώνη της
Ερυθράς μία φρεγάτα για την Επιχείρηση EUNAVFOR ASPIDES, η ΕΑΒ ήταν σε θέση να
προτείνει την εγκατάσταση του συστήματος, κάτι το οποίο έγινε με την φρεγάτα
ΨΑΡΑ (F 454). Εδώ πρέπει να παρατηρηθεί ότι όταν το πλήρωμα της φρεγάτας
σημείωνε τις πρώτες επιτυχίες εναντίον των απειλών των Χούθι, η υπογραφή του
Μνημονίου μεταξύ ΓΕΕΘΑ, ΕΛΚΑΚ και ΕΑΒ, μετρούσε ήδη έναν μήνα! Απόδειξη ότι το
προϊόν που είχε παρουσιάσει η κρατική εταιρεία είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον
των αρμοδίων, πριν λάβει την σφραγίδα του “δοκιμασμένου σε πολεμικές
συνθήκες”.
Εν τούτοις, επειδή όπως προελέχθη, το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ είχε σχεδιαστεί εξαρχής με
την αντίληψη επιχειρήσεων από την ξηρά, η εγκατάστασή του σε ναυτικές
πλατφόρμες απαιτεί ορισμένες παρεμβάσεις. Το θαλάσσιο περιβάλλον
επιχειρήσεων έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, με αποτέλεσμα η ανάπτυξη
εξειδικευμένης ναυτικής εκδόσεως να προϋποθέτει ορισμένες επιπλέον εργασίες.
Επί παραδείγματι, απαιτούνται παρεμβάσεις οι οποίες αποβλέπουν στην
“θωράκιση” του συστήματος έναντι του υγρού στοιχείου, όπως με την προσθήκη
διατάξεων θόλου, ή στην ενίσχυση της στιβαρότητος – ανθεκτικότητος έναντι
των κραδασμών που προκαλούνται σε ένα πολεμικό πλοίο λόγω μηχανικών
λειτουργιών και επιπέδου κυματισμού κ.λπ.
Από εκεί και πέρα, ο επιχειρησιακός φορέας που σε πρώτη φάση έχει εκδηλώσει
ενδιαφέρον και προσδιορίζει απαιτήσεις, το Πολεμικό Ναυτικό, έχει θέσει
κάποιες επιπλέον προδιαγραφές για το σύστημα. Σε αυτές, περιλαμβάνεται η
προσθήκη επιπλέον αισθητήρων για τον εντοπισμό και ακριβέστερη ιχνηλάτηση
απειλών. Έτσι, στο ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ προβλέπεται σε πρώτη φάση να προστεθεί
ηλεκτροπτικό σύνολο αισθητήρα με ενσωματωμένη και θερμική κάμερα. Αυτό το
προϊόν μάλιστα, θα προέρχεται από την ελληνική MILTECH HELLAS, η οποία
προμηθεύει τον Στόλο αλλά και άλλους Κλάδους και υπηρεσίες του Δημοσίου, με
αξιόπιστες λύσεις, επομένως υπάρχει θετικό προηγούμενο δοκιμασμένων
προϊόντων. Πρόκειται για εξέλιξη που θα ενισχύσει την Εθνική Προστιθέμενη
Αξία του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ.
Η προσθήκη συστήματος ραντάρ, είναι μία επιπλέον επιλογή. Στην προκειμένη
περίπτωση, πρόκειται για σύστημα ραντάρ που λειτουργεί στην μπάντα Χ και θα
απαιτήσει συνεργασία με προμηθευτή του εξωτερικού. Η συγκεκριμένη προσθήκη,
αναιρεί την πλήρως παθητική λειτουργία για την οποία σχεδιάστηκε το
ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ αλλά όταν πρόκειται για ναυτικές πλατφόρμες η εκπομπή σημάτων
ραντάρ από ένα επιμέρους σύστημα του πολεμικού πλοίου, θεωρείται ότι δεν
αντιπροσωπεύει ζήτημα. Από την στιγμή ιδίως, που εξασφαλίζονται
πλεονεκτήματα όπως η μεγαλύτερη ακρίβεια ιχνηλάτηση των απειλών.
Εκτιμάται ότι ο χρόνος που απαιτείται για μια τέτοια αναπτυξιακή διαδικασία,
μπορεί να περιορισθεί σε διάστημα 6 μηνών ή λίγο παραπάνω.
Σε πρώτη φάση, πρόθεση είναι ο εξοπλισμός των 4 φρεγατών MEKO 200 με το
σύστημα αλλά οι ανάγκες του Στόλου είναι βεβαίως μεγαλύτερες. Σημειώνεται
ότι το Πολεμικό Ναυτικό ενδιαφέρεται για εγκατάσταση του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ όχι με
έναν αλλά με δύο ηλεκτρονικούς παρεμβολείς, δηλαδή πέραν του υφισταμένου
επάνω από την γέφυρα, θα υφίσταται και δεύτερος προς την πρύμνη, που θα
καλύπτει το οπίσθιο τόξο, διευκολύνοντας χειρισμούς του πλοίου στην διάρκεια
εμπλοκών. Τέλος, το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ θα είναι ολοκληρωμένο στο Τακτικό Σύστημα της
φρεγάτας.
Διεθνές ενδιαφέρον
Όπως έχει τονιστεί εξαρχής, το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ επέτρεψε στην φρεγάτα ΨΑΡΑ να
αντιμετωπίσει απειλές των Χούθι χωρίς καν να δαπανήσει πυρομαχικά πυροβόλου!
Το συγκεκριμένο στοιχείο μαγνήτισε από την πρώτη στιγμή το πολυεθνικό
επιτελείο της EUNAVFOR ASPIDES, δεδομένου ότι η πρώτη προσέγγιση για την
αντιμετώπιση των απειλών από τις πολύ ισχυρότερες μονάδες κρούσεως των
Συμμάχων, ήταν η χρησιμοποίηση βλημάτων επιφανείας – αέρος. Το υψηλό κόστος
που συνεπάγεται ο συγκεκριμένος τρόπος δράσεως, σημαίνει ότι δεν είναι
δυνατόν να εφαρμόζεται επί μακρόν, δεδομένου και του αριθμού αποθέματος
βλημάτων.
Το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ έχει προσελκύσει ήδη το ενδιαφέρον αρκετών ναυτικών δυνάμεων,
μεταξύ των οποίων των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ιταλίας. Το Ιταλικό Ναυτικό
δε, είναι αυτό που έχει εκδηλώσει το πιο χειροπιαστό ενδιαφέρον, με την
κατάθεση αιτήματος ενημερώσεως από την ΕΑΒ και την διά της ΓΔΑΕΕ
αποκατάσταση διαύλου επικοινωνίας. Πλεονέκτημα του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ δεν είναι μόνο
η αποδεδειγμένη επιτυχής χρησιμοποίησή του σε πολεμικές συνθήκες αλλά και η
αναγνώριση από τους ξένους ενδιαφερόμενους ότι το ελληνικό σύστημα είναι
πολύ χαμηλότερου κόστους σε σχέση με αντίστοιχα της διεθνούς αγοράς.
Η σημασία για ΕΑΒ
Η εμβάθυνση των εργασιών της ΕΑΒ στο πεδίο του Ηλεκτρονικού Πολέμου και στην
περίπτωση του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ η περαιτέρω εξέλιξή του προς κάλυψη επιχειρησιακών
αναγκών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, είναι κρίσιμης σημασίας από πολλές
απόψεις. Η εταιρεία στηρίχθηκε σε ιδίες δυνάμεις, ως προς το επιστημονικό
δυναμικό της Διευθύνσεως Ηλεκτρονικών, αλλά και την χρηματοδοτική υποστήριξη
του προγράμματος από το 2019. Σήμερα, όλα δείχνουν ότι πλησιάζει η ώρα για
την ΕΑΒ να αρχίζει να δρέπει καρπούς, καλύπτοντας αρχικώς ανάγκες των
Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι σαφές ότι με την πρώτη κιόλας σύμβαση, ή
την δεύτερη, που θα ανατεθεί στην εταιρεία, μπορεί να επιτευχθεί απόσβεση
του κόστους αναπτύξεως που αφιερώθηκε!
Σημειώνουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις γενικώς κι όχι μόνο το Πολεμικό Ναυτικό,
δεδομένου ότι το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ μπορεί ήδη να καλύψει απαιτήσεις των δύο άλλων
Κλάδων, με την εγκατάσταση συστημάτων σε επίκαιρα σημεία. Ιδίως δε η
προοπτική παρουσιάσεως μιας εποχούμενης εκδόσεως, θεωρείται διαδικασία
μικρού βαθμού δυσκολίας – προκλήσεως. Με τον τρόπο αυτόν, το ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ
μπορεί να θεωρηθεί ήδη ότι έχει θέση στην “αντι-drone ομπρέλα” που επιθυμεί
κι έχει περιγράψει η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία.
Επιπλέον κέρδος για την ΕΑΒ προκύπτει επειδή η ανάπτυξη του ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ θα την
καθιερώσει στην διεθνή αγορά και δεν είναι τυχαίο προφανώς ότι ξένοι οίκοι
έχουν αρχίσει ήδη “αναγνωριστικές” προσεγγίσεις. Η σύναψη διεθνών
συνεργασιών, είναι μία από τις οδούς εξασφαλίσεως παρουσίας στην διεθνή
αγορά.
Κέρδος ασφαλώς υπάρχει και για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτές όχι
μόνο μπορούν να προσβλέπουν στην προμήθεια προϊόντων με μικρότερο κόστος
αλλά θα μπορούν να απολαμβάνουν και στενής κι αμεσότερης συνεργασίας στην
υποστήριξή τους. Η συνεργασία της ΕΑΒ με το Πολεμικό Ναυτικό για την ταχεία
εγκατάσταση του ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ στην φρεγάτα ΨΑΡΑ, είναι ένα μικρό δείγμα μόνο.
Δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι επί της ουσίας, η ΕΑΒ παραχώρησε δωρεάν το
πρωτότυπο του ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ στον Στόλο, εγκαθιστώντας το στην ελληνική φρεγάτα!
Κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία, εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι, όπως έγραψε ο
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, για την εγκατάσταση του πρώτου συστήματος άλλης ελληνικής
ιδιωτικής εταιρείας στην φρεγάτα ΥΔΡΑ (F 452) η εξεύρεση του απαραίτητου
κονδυλίου ήταν πραγματικός “πονοκέφαλος” για τον υποβαθμισμένο σε απαράδεκτα
επίπεδα λειτουργικό προϋπολογισμό του ΓΕΝ.