Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Με την πρόσφατη συνάντηση Γιώργου Γεραπετρίτη-Χακάν Φιντάν ανοίγει ένας νέος
κύκλος επαφών Αθήνας-Αγκυρας, που μέσα στο επόμενο τρίμηνο θα διευρυνθεί με τη
συνάντηση κορυφής στο περιθώριο της 78ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα
Υόρκη μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν (σε λιγότερο από δύο εβδομάδες), τις
συναντήσεις Γεραπετρίτη-Φιντάν ως και των υπουργών Αμυνας, Νίκου Δένδια-Γιασάρ
Γκιουλέρ (στο περιθώριο των φθινοπωρινών συνόδων των υπουργών Εξωτερικών και
υπουργών Αμυνας των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες), τις επαφές του
υφυπουργού Κώστα Φραγκογιάννη για τη «χαλαρή»/ήπια θεματολογική ατζέντα μέσα
στον Οκτώβριο (οικονομικά, εμπορικά, περιβαλλοντικά θέματα) και στις αρχές
Δεκεμβρίου του Ανώτατου Συμβουλίου των δύο χωρών στη Θεσσαλονίκη.
1 Τα πράγματα στον πολιτικό διάλογο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν πολύ
ψύχραιμα. Η όλη διαδικασία «επαναπροσέγγισης» δεν είναι περίπατος στην Εδέμ.
Και ούτε πρόκειται να είναι. Υπάρχουν δεκάδες εμπόδια και σκόπελοι στις
επικείμενες επαφές. Εμείς και ορθότατα μπορεί να λέμε για οριοθετήσεις ΑΟΖ
και υφαλοκρηπίδας, αλλά η φαρέτρα των Τούρκων έχει πολλά «δηλητηριώδη» βέλη
και για την Αθήνα μη αποδεκτά και υλοποιήσιμα. Π.χ. εύρος εναέριου χώρου,
απομάκρυνση στρατιωτικών δυνάμεών μας από τα νησιά από Σαμοθράκη μέχρι
Καστελλόριζο, χωρικά ύδατα και ισχύοντα από το 1995 /CASUS BΕLLI ζητήματα
Ανατολικής Μεσογείου, το προβληματικό τουρκολιβυκό μνημόνιο των
Ερντογάν-Σάρατζ του 2019 και η ανανέωσή του το 2022 από την κυβέρνηση
Ντμπέιμπα στην Τριπολιτάνα κ.λπ. Μη λησμονούμε ότι τουρκικό κατασκοπευτικό
σκάφος (έχω όλα τα στοιχεία) ενεργεί παράλληλα με τη λιβυκή ακτογραμμή
(signal/intel και προς Βεγγάζη μεριά…). Στον πολιτικό διάλογο χρειάζεται
προσοχή και όχι βεβιασμένες ενέργειες, γιατί, αν υπάρξει σε κάτι υποτροπή,
θα δεσμεύσει ολόκληρες τις επόμενες γενιές. Η διπλωματία δεν είναι… λούνα
παρκ ούτε τυχερά παίγνια και οι Τούρκοι είναι πολύ καλοί σε διπλωματικές
κινήσεις. Επίσης, η Αγκυρα δεν αποκλείεται να θέσει θέμα για τη
μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, ενώ το Κυπριακό διαφαίνεται ότι δεν
υπάρχει στις όποιες συζητήσεις, αφού το σκληροπυρηνικό κατεστημένο της
Αγκυρας και ο εντολοδόχος Ερσίν Τατάρ υποστηρίζουν απόσχιση και δύο κράτη.
2 Tα στρατιωτικά ΜΟΕ είναι μια «πονεμένη ιστορία». Οι μέχρι τώρα γύροι δεν
απέδωσαν κάποια σοβαρά αποτελέσματα. Ο υπογράφων είναι υποστηρικτής του
διαλόγου, αλλά είναι διαφορετικό θέμα ο διάλογος από τη φάση των
διαπραγματεύσεων. Χρειάζεται κρυστάλλινη και όχι κρυφή ατζέντα θεμάτων και
ούτε φοβικά σύνδρομα. Αλλο οι επαφές για περιβαλλοντικά θέματα και συνδρομή
σε αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και άλλα τα θέματα του Αιγαίου. Τα ΜΟΕ
δεν είναι για αμοιβαίες επισκέψεις και θεωρητικολογία. Στη διάρκεια του
Ψυχρού Πολέμου το ΝΑΤΟ και το αλήστου μνήμης Σύμφωνο της Βαρσοβίας
συζητούσαν θέματα ΜΟΕ, περιορισμού επιθετικών συμβατικών όπλων (MBFR/CFE),
συμφωνία «Ανοικτών Ουρανών», ανταλλαγές θέσεων για στρατιωτικά δόγματα, το
ενδεχόμενο αποπυρηνικοποιημένων ζωνών ή ζωνών λέπτυνσης κ.λπ. Τα πλείστα από
αυτά υιοθετήθηκαν όταν κατέρρευσαν η ΕΣΣΔ και το Βαρσοβιανό Σύμφωνο. Και,
προφανώς, σε εποχή Γκορμπατσόφ… και συνοδεύονταν από επιθεωρησιακά και
ελεγκτικά μέτρα. Είναι μακρύς ο δρόμος για να φθάσουμε σε τυχόν συγκλίσεις
και πολύ δύσβατος… Δεν φαίνεται, τουλάχιστον τώρα, φως στο βάθος του τούνελ…
Επίσης, οι στρατιωτικοί που θα συμμετέχουν στην επιτροπή μας απαιτείται να
είναι γνώστες αρκετών ζητημάτων, γι’ αυτό και η επιτροπή μας θα πρέπει να
είναι «υπολογίσιμης εμβέλειας». Και, τέλος πάντων, MOE από ΜΟΕ διαφέρουν…
3 Η Τουρκία -ας ληφθεί υπ’ όψιν- κάνει εκτεταμένη και παγκόσμια πολιτική σε
όλες σχεδόν τις γωνιές του πλανήτη, έχει παρουσία στρατιωτική σε 11 κράτη
και σημαντική στρατιωτική διπλωματία και αμυντική βιομηχανία. Αυτά τα δύο
έχουν πολιτικές προεκτάσεις και επηρεάζουν ανάλογα… Είναι επικεφαλής των
τουρκογενών κρατών, έχει ισχυρή παρουσία στον Οργανισμό Ισλαμικών Κρατών
κ.λπ. Με απλά λόγια, χρειάζεται προσοχή. Εμφανίζεται με σύγχρονο ενεργειακό
στόλο, καθώς και με πλοίο ειδικών αποστολών/αμφιβίων το ANADOLU (επισημαίνω
την AIR NAVAL POWER PROJECTION), ενώ παρακολουθώ το τελευταίο χρονικό
διάστημα ότι καθίσταται «ναυτικός εργολάβος» σε κράτη της Κασπίας.