Το Πολεμικό Ναυτικό μετά την κρίση του 2020, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ανανέωσης
του στόλου που μέχρι σήμερα έχει καταλήξει στην αγορά 3+1 σύγχρονων φρεγατών
πολλαπλού ρόλου FDI HN. Το πρόγραμμα όμως, όπως είχε ανακοινωθεί από τον
πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά την διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης
Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), περιλάμβανε 4 νέες φρεγάτες και την υλοποίηση του
προγράμματος αναβάθμισης των τεσσάρων φρεγατών 4 ΜΕΚΟ 200 HN. Στόχος να
παραμείνουν επιχειρησιακά διαθέσιμες αλλά και ικανές στο σύγχρονο αεροναυτικό
πεδίο για τουλάχιστον άλλα 15 χρόνια.
Γράφει ο Χρήστος Κόφφας
Για να το πούμε όσο πιο απλά και κατανοητά γίνεται, ο στόχος ήταν με τα
διαθέσιμα πέντε περίπου δισεκατομμύρια να αγοράσει 6 πλοία (εάν συμπεριλάβουμε
και τα δυο πλοία της ενδιάμεσης λύσης) και να αναβαθμίσει 4 φρεγάτες για ένα
σύνολο 10 πλοίων. Είχε επίσης ζητηθεί η προμήθεια τουλάχιστον δυο πλοίων ως
«ενδιάμεση λύση». Αποδείχθηκε ως πως άμεσα διαθέσιμα πλοία δεν υπήρχαν εκτός
από τα δυο του γαλλικού ναυτικού τα οποία όμως ήταν παρωχημένα και με βραχύβιο
ορίζοντα επιχειρησιακής αξιοποίησης.
Σήμερα όμως, και μετά την υπογραφή της σύμβασης για 3+1 FDI HN (με την option
να μην έχει ενεργοποιηθεί ακόμα) το πρόγραμμα διαμορφώνεται σε 3 φρεγάτες, 3
κορβέτες και 4 Meko200 HN UP δηλαδή 10 πλοία με τις κορβέτες (είτε Gowind είτε
Fcx30) να είναι ανώτερες των μεταχειρισμένων φρεγατών που θα αγοράζαμε, όποιες
και αν ήταν αυτές. Το ερώτημα όμως είναι το εξής: «Είναι αυτά αρκετά;». Η
απάντηση που θα στεναχωρήσει πολλούς αλλά δυστυχώς είναι η πικρή αλήθεια που
όλοι γνωρίζουμε είναι «όχι». Δεν είναι θέμα λανθασμένων χειρισμών του ΠΝ και
των αξιωματικών του όπως κάποιοι παρουσιάζουν αλλά είναι θέμα διαθέσιμων πόρων
από τη κυβέρνηση προς το ΠΝ.
Το μεγάλο πρόβλημα, ή μάλλον ένα από αυτά, είναι το πρόβλημα αντικατάστασης
των φρεγατών τύπου Standard που ανέρχονται σε 9 συνολικά πλοία και μόνο 3 ή 4
θα αντικατασταθούν αναλόγως αν θα ενεργοποιηθεί η option για την 4 FDI HN. Στο
σημερινό άρθρο θα εξετασθεί το αν θα πρέπει να χώρα μας να ενεργοποιήσει την
option αλλά και να προβεί σε σχεδιασμό για την αγορά πρόσθετων πλοίων της
ίδιας κλάσης τα επόμενα χρόνια.
Ο στόχος που έχει τεθεί από την κυβέρνηση είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη
εγχώρια συμμετοχή στα προγράμματα απόκτησης νέων πλοίων επιφάνειας με την
Naval Group να έχει δεσμευτεί για εγχώρια συμμετοχή που αγγίζει το 12% του
συνολικού κόστους των 3 FDI HN, δηλαδή χονδρικά γύρω 450 εκατομμύρια με τα
Ναυπηγεία Σαλαμίνας να είναι ίσως η σημαντικότερη εταιρεία από τις Ελληνικές
που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Όπως εξήγησαν οι εκπρόσωποι της εταιρείας κατά την διάρκεια της DEFEA 2023,
τόσο τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας όσο και οι υπόλοιπες εταιρείες θα συμμετάσχουν
στην κατασκευή της 3ης Ελληνικής FDI HN και των Γαλλικών FDI νούμερο 2 και 3
καθώς τα υλικά για τις πρώτες δύο Ελληνικές είχαν ήδη αγοραστεί καθώς
προορίζονταν για το Γαλλικό Ναυτικό και όχι το Ελληνικό. Οι Ελληνικές
εταιρείας που συμμετέχουν έχουν ήδη αρχίζει να εκπαιδεύουν το προσωπικό τους
με συχνές επισκέψεις στην Lorient ενώ τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας έκοψαν την πρώτη
λαμαρίνα της φρεγάτας «ΦΟΡΜΙΩΝ» τη προηγούμενη εβδομάδα.
Στο ίδιο μήκος κύματος η Γαλλική πρόταση για τις Gowind έρχεται με ένα μεγάλο
διασφαλισμένο ποσοστό ελληνικής συμμετοχής της τάξης του 30% με τη συμμετοχή
δεκάδων ελληνικών εταιρειών. Οι Γαλλικές Gowind,εφόσον επιλεγούν από το ΠΝ, θα
κατασκευαστούν στον Σκαραμαγκά σε αντίθεση με την Ελευσίνα που έχει επιλέξει η
Fincantieri και η Onex. Προσφάτως έγινε γνωστό πως η κατασκευή της Gowind στην
Ελλάδα θα ήταν το πρώτο βήμα για κατασκευή και FDI τόσο για το Ελληνικό όσο
και για τρίτες χώρες καθώς τουλάχιστον 2 ενδιαφέρονται για το πλοίο.
Ήδη η Naval Group συνεργάζεται στενά με ένα ελληνικό ναυπηγείο (συγκεκριμένα
τα Ναυπηγεία Ελευσίνας), κάτι που συχνά περνάει στα ψιλά, και εφόσον επιλεγούν
οι Gowind θα υποστηρίξει και δεύτερο (Ναυπηγεία Σκαραμαγκά) δηλαδή δυο άμεσες
επενδύσεις σε δυο Ελληνικά ναυπηγεία κάτι που τοποθετεί την πρόταση την NAVAL
GROUP μπροστά από την πρόταση την Fincantieri όσο αφορά τις επενδύσεις σε
ναυπηγεία.
Πώς όμως θα λυθεί το πρόβλημα της αντικατάστασης παλαιών S; Το ζήτημα της
απόκτησης περισσότερων πλοίων FDI
Κεντρικό πυρήνα στη σκέψη μας είναι η αύξηση της εγχώριας εθνικής συμμετοχής
των ελληνικών εταιρειών με βάση την εμπειρία που αποκτιέται σταδιακά από τη
ναυπήγηση των πρώτων FDI αλλά και της επόμενης ημέρας που δυνητικά μπορεί να
είναι η ναυπήγηση των FDI στη χώρα μας.
Επιπλέον παραγγελίες του τύπου σημαίνει κατασκευή την Ελλάδα από Έλληνες
εργάτες και από Ελληνικές βιομηχανίες. Οι τελευταίες φρεγάτες που
κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα από Έλληνες Ναυπηγούς ήταν πριν 30 χρόνια και οι
περισσότεροι από αυτούς πλέον είναι συνταξιούχοι ενώ άλλοι επέλεξαν μια
διαφορετική καριέρα καθώς τα ναυπηγεία ήταν κλειστά για πάρα πολλά χρόνια, η
γνώση λοιπόν ή καλύτερα η εμπειρία έχει χαθεί και χρειαζόμαστε προγράμματα που
θα φέρουν τεχνογνωσία πίσω στην χώρα, όχι μόνο στα ναυπηγεία αλλά και στις
εφοδιαστικες βιομηχανίες.
Ο επόμενος μεγάλος λόγος είναι η ομοιοτυπια στις φρεγάτες, κάτι που συχνά
αναφέρεται για τα συστήματα του στρατού και της αεροπορίας αλλά όχι τόσο συχνά
στο Ναυτικό. Προμήθεια νέων πλοίων σε μικρούς αριθμούς σημαίνει υψηλή δαπάνη
συντήρησης (ανταλλακτικών) για τα υποσυστήματα τους και δυσκολία στις
μετακινήσεις αξιωματικών και υπαξιωματικών από πλοίο σε πλοίο καθώς θα πρέπει
πρώτα να εκπαιδευτούν στα νέα, για αυτούς, συστήματα του πλοίου. Το ίδιο
ισχύει και για τους μηχανικούς του ΠΝ.
Το μεγάλο αγκάθι της Ιταλικής πρότασης δεν είναι τίποτα άλλο παρά το CMS
Athena που φέρει η κορβέτα Fcx30 και που σε περίπτωση επιλογής θα έφερνε και
τρίτο CMS στις τάξεις του ΠΝ, δηλαδή ένας τεράστιος πονοκέφαλος για τις
μετακινήσεις αξιωματικών. Δυστυχώς τα όσα ακούγονται για τοποθέτηση Tacticos
στο πλοίο είναι αυθαίρετη καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως δεκάδες συστήματα
της κορβέτας, προέλευσης Leonardo κατά κύριο λόγο, θα πρέπει να πιστοποιηθούν
και να διασυνδεθούν σε αυτό. Ποιος όμως θα κληθεί να πληρώσει το κόστος
εγκατάστασης, ενσωμάτωσης και ολοκλήρωσης του TACTICOS στο πλοίο εάν το ΠΝ
επιμείνει;
Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε αυτή η πρόταση να γίνει δεκτή θα ήταν αν η
Fincantieri ήδη εργάζεται προς αυτή τη κατεύθυνση εδώ και τουλάχιστον μερικούς
μήνες, κάτι για το οποίο δεν επαληθεύεται από το DefenceReview.gr.
Ξεκαθαρίζουμε προς αποφυγή παρεξηγήσεων πως δεν υποτιμούμε την Fcx30 την οποία
θεωρούμε ισάξια της Gowind σε θέμα ικανοτήτων.
Η επιχειρηματολογία του παρόντος άρθρου εδράζεται στα εξής σημεία: το ΠΝ αλλά
και η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσαν με έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό να
αντικαταστήσουν τον στόλο των γερασμένων πια φρεγατών τύπου «S» με νέες
φρεγάτες τύπου FDI με συνολική εγχώρια συμμετοχή που θα ξεπερνούσε το 30% του
προγράμματος (με βάση τις συνεργασίες που έχει αναπτύξει η Naval Group για το
πρόγραμμα των κορβετών).
Ως εκ τούτων, δυνητικά μιλώντας στην υπάρχουσα σύμβασης πρόσκτησης των τριών
φρεγατών FDI θα μπορούν να προστεθούν τόσο η option για την 4η όσο και επιλογή
των Gowind ενώ από το οικονομικό έτος 2027-2028 θα μπορούσε να εκκινήσει
παραγγελία άλλων 4 φρεγατών FDI για έναν στόλο 8 πλοίων του τύπου που μαζί με
τις 4 εκσυγχρονισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 HN θα αποτελέσουν την δομή του στόλου
των 12 φρεγατών που έχει οριστεί από την δομή δυνάμεων μέχρι το 2034.
Αντίστοιχα 3-4 κορβέτες από την δομή κορβετων που προβλέπει 6 θα έχει καλυφτεί
από Gowind 2800, δηλαδή 11-12 πλοία με το ίδιο CMS και 6-7 από αυτά
κατασκευασμένα στην Ελλάδα (4 FDI & 2-3 Gowind).
Προφανώς το κόστος δεν είναι αμελητέο και θα αποτελέσει μια μεγάλη επένδυση
από πλευράς του Ελληνικού Κράτους με τα χρήματα των φόρων των πολιτών και για
αυτό θεωρούμε πως βάση των στοιχείων αυτών η πρόταση αυτή θα αποτελέσει στο
τέλος της ημέρας την καλύτερη δυνατή από άποψης Ελληνικής Συμμετοχής και
επένδυσης σε Ελληνικές εταιρείες, άρα και στην ίδια την Ελληνική Οικονομία.
Το ΠΝ από την άλλη μεριά θα έχει στη δομή δυνάμεων του υπερσύγχρονες φρεγάτες
με ναυπήγηση των επόμενων τεσσάρων φρεγατών FDI HN στη χώρα μας. Ακόμη και εάν
αυτές οι φρεγάτες δεν σχετίζονται με την έκδοση μεγαλύτερου εκτοπίσματος των
FDI HN των 4500 τόνων, εντούτοις και η απόκτηση των φρεγατών της παρούσης
διαμόρφωσης είναι εξόχως ικανοποιητική και ποιοτικά ανώτερη των τουρκικών
ναυτικών απειλών.