Γράφει ο Ηλίας Σταυρίδης*
Σε δύο από τις πιο σημαντικές χώρες της Ευρασίας, στο Ιράν και στη Ρωσία,
υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις που αφορούν το λίθιο. Ο στρατηγικός χαρακτήρας
του μεταλλεύματος, μπορεί να διαμορφώσει γεωοικονομικές και γεωπολιτικές
εξελίξεις στο άμεσο μέλλον.
ΤΟ ΙΡΑΝ
Το Ιράν ανακάλυψε ένα τεράστιο κοίτασμα λιθίου στην επαρχία Χαμαντάν, στα
δυτικά της χώρας. Αξιωματούχος του ιρανικού Υπουργείου Βιομηχανίας και
Ορυχείων επιβεβαιώνει ότι είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο εκτός της Νότιας
Αμερικής.
Το λίθιο θεωρείται το «κόσμημα στο στέμμα», λόγω της τεράστιας αξίας και
σημασίας του στην παραγωγή μπαταριών για διάφορες ηλεκτρονικές βιομηχανίες,
όπως ηλεκτρικά αυτοκίνητα, φορητούς υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, ηλιακούς
συλλέκτες και drones, καθώς και για αποθήκευση ενέργειας.
Η ανακάλυψη θα μπορούσε να προκαλέσει αλλαγή στην περιφερειακή ισορροπία
δυνάμεων και να δώσει στην Τεχεράνη μια άνευ προηγουμένου στρατηγική θέση,
σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα Maariv.
Η στρατιωτική ισχύς του Ιράν και η επανάληψη των σχέσεων του με αραβικές
χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών
Εμιράτων, του Μπαχρέιν και της Αιγύπτου, εκτός από τις κοινές ναυτικές
ασκήσεις του, ειδικά με την Ινδία και το Πακιστάν, ανησυχούν για το Ισραήλ.
«Το Ιράν ενισχύει τις στρατηγικές του σχέσεις με τη Ρωσία, με την Κίνα, καθώς
και τις στενές του σχέσεις με την Ινδονησία, τη μεγαλύτερη χώρα στον ισλαμικό
κόσμο», αναφέρει η εφημερίδα.
«Η οικονομική κατάσταση και η γεωπολιτική επιρροή του Ιράν αναμένεται να
βελτιωθούν σύντομα, μετά την ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος λιθίου 8,5
εκατομμυρίων τόνων», προσθέτει.
Η σημασία του κοιτάσματος πηγάζει όχι μόνο από το γεγονός ότι περιέχει «το 10
τοις εκατό των παγκόσμιων αποθεμάτων λιθίου, που σήμερα υπολογίζονται σε 89
εκατομμύρια τόνους, αλλά και από το ότι μπορεί να σώσει την ιρανική οικονομία
και φαινομενικά να ακυρώσει την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων που έχουν
επιβληθεί, επομένως αποτελεί έναν κερδοφόρο μπαλαντέρ», εξηγεί η ισραηλινή
εφημερίδα.
«Αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις παγκόσμιες
αγορές ενέργειας και εξόρυξης, καθώς και στις παγκόσμιες βιομηχανίες μπαταριών
και ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Όλα αυτά αναμένεται να προκαλέσουν βαθιές αλλαγές
στην παγκόσμια οικονομία και πολιτική, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους στη
Μέση Ανατολή».
Σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα, αυτή η ανακάλυψη αντιπροσωπεύει
οικονομικές ευκαιρίες και τεράστια οικονομία ενέργειας για την ιρανική
κυβέρνηση.
«Αν και η ποιότητα και το κόστος της εξόρυξης λιθίου είναι άγνωστα, η κατοχή
περίπου του ενός δέκατου της παγκόσμιας κατανάλωσης λιθίου και ο έλεγχος αυτής
της στρατηγικής πρώτης ύλης θα καταστήσει το Ιράν σημαντικό γεωπολιτικό
παράγοντα στην παγκόσμια πολιτική και οικονομία».
«Είναι πιθανό όχι μόνο να ενισχύσει σημαντικά την επιρροή του Ιράν, αλλά και
να ξεπεράσει την επιρροή των κρατών του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων των
κορυφαίων παραγωγών πετρελαίου στον κόσμο, της Σαουδικής Αραβίας και των
Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Αυτή η κατάσταση κινδυνεύει να μετατοπίσει την
περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων υπέρ της Τεχεράνης».
Το λίθιο «θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση του Ιράν στο πλαίσιο διαφόρων
οικονομικών συμμαχιών και συμφωνιών για την ασφάλεια και θα αλλάξει την
ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των διαφόρων παραγόντων της Μέσης Ανατολής».
Τα ορυχεία λιθίου της Αργεντινής, της Βολιβίας και της Χιλής αντιπροσωπεύουν
το 58 τοις εκατό των παγκόσμιων πόρων. Το ιρανικό κοίτασμα είναι το δεύτερο
μετά το Χιλιανό, που περιέχει 9,2 εκατομμύρια τόνους λιθίου.
Η ΡΩΣΙΑ
Η ρωσική κρατική εταιρεία Rosatom πρόκειται να κατασκευάσει μια πλήρη αλυσίδα
παραγωγής λιθίου του ίδιου τύπου που έχει για το ουράνιο, δηλαδή από την
εξόρυξη του ορυκτού μέχρι την ανακύκλωση απορριμμάτων.
Σε μια συνεδρίαση του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης για τη
διαχείριση των ορυκτών πόρων, μίλησε ο αναπληρωτής διευθυντής της Rosatom,
Kirill Komarov, ο οποίος τόνισε τη σημασία της εξόρυξης και της διαφοροποίησης
της αλυσίδας παραγωγής λιθίου.
«Πρέπει να δούμε όλη την αλυσίδα. Ως εκ τούτου […] εργαζόμαστε για τη
δημιουργία πλήρους κλίμακας παραγωγικών διαδικασιών, η κορυφή των οποίων θα
είναι ένα εργοστάσιο-γίγας, το πρώτο στη Ρωσία και το μεγαλύτερο εργοστάσιο
παραγωγής μπαταριών με χωρητικότητα 4 GW στην περιοχή του Καλίνινγκραντ. Θα
αρχίσει να κατασκευάζεται από το 2025», είπε ο Komarov.
«Ένα από τα επτά εργοστάσια που κατασκευάζουμε στο πλαίσιο του προγράμματος
διαχείρισης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων κατηγορίας I και II θα
αφιερωθεί αποκλειστικά στην ανακύκλωση μπαταριών. Δηλαδή, για άλλη μια φορά,
αφενός, να ανακυκλωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το ίδιο λίθιο για μια νέα
δευτερεύουσα χρήση και, αφετέρου, να αποφευχθεί η βλάβη στο περιβάλλον και
στους ανθρώπους», πρόσθεσε ο Komarov.
Έδωσε το παράδειγμα της προσέγγισης της Βολιβίας όσον αφορά τη χορήγηση αδειών
εξόρυξης. «Εξετάζουν σε ποιο βαθμό οι προτεινόμενες λύσεις για την εξόρυξη
είναι κερδοφόρες και, το ακόμη πιο σημαντικό, αποδεκτές από περιβαλλοντική
άποψη. Διότι όλη η εξόρυξη λιθίου, για παράδειγμα, ειδικά η εξόρυξη από άλμη,
είναι, από περιβαλλοντική άποψη, ας πούμε, μια λεπτή μορφή επιχείρησης. Εάν
δεν αντιμετωπιστεί με τις σωστές τεχνολογικές λύσεις, θα οδηγήσει σε πολύ
δυσάρεστες συνέπειες», τόνισε ο Komarov.
«Η τεχνολογική κυριαρχία και η διαχείριση των πόρων επιτυγχάνεται, αφενός,
μέσω της διαφοροποίησης, αλλά με μια σταθερή βάση σε ό,τι αφορά τις
δραστηριότητες στη Ρωσία για τη βελτίωση της τεχνολογίας εξόρυξης και,
αφετέρου, στην κατασκευή ολόκληρης της αλυσίδας προϊόντων, όχι μόνο από την
πρώτη ύλη. στο τελικό προϊόν, αλλά και στην ανακύκλωση αυτού του τελικού
προϊόντος […] Μόνο μια τέτοια προσέγγιση θα μας δώσει δύναμη και σταθερότητα»,
υποστήριξε.
Το 2021 η Rosatom υπέγραψε συμφωνία με τον γίγαντα εξόρυξης Nornickel για ένα
κοινό έργο εκμετάλλευσης του κοιτάσματος λιθίου Kolmozerskoye, του μεγαλύτερου
στη Ρωσία, με το 20% των αποθεμάτων της χώρας, ή 75 εκατομμύρια τόνους. Το
έργο προβλέπει την παραγωγή ανθρακικού λιθίου και υδροξειδίου (45.000 τόνοι
ετησίως), τα οποία χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων στην κατασκευή μπαταριών. Οι
εταιρείες αναμένουν να φτάσουν στην ικανότητα σχεδιασμού έως το 2030.
Το λίθιο, ένα από τα βασικά στοιχεία στις μπαταρίες, συμπεριλαμβανομένων των
ηλεκτρικών οχημάτων, δεν εξορύσσεται επί του παρόντος στη Ρωσία.
*Τo geoeurope είναι ένας ιστότοπος που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και
ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν
διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις
γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας.