Ο ναυτικός αποκλεισμός είναι μια στρατιωτική επιχείρηση που εμποδίζει κάθε
θαλάσσια κίνηση προς ή από ένα λιμάνι ή ακτή. Επίσης αποκλεισμοί μπορεί να
είναι και εναέριοι. Μια στρατιωτική επιχείρηση που διεξάγεται σε ξηρά που
απομονώνει ή περικυκλώνει μια περιοχή είναι αποκλεισμός και αντιμετωπίζεται ως
εχθρική ενέργεια.
του Δημήτρη Τσαϊλά*
Δηλαδή, ο αποκλεισμός είναι μια πράξη πολέμου που ρυθμίζεται από το διεθνές
δίκαιο. δηλαδή, Σύμφωνα με τη Διακήρυξη του Παρισιού του 1856 που σέβεται το
Ναυτικό Δίκαιο και από τα άρθρα 1–22 της Διακήρυξης του Λονδίνου του 1909
σχετικά με τους Νόμους του Ναυτικού Πολέμου. Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση
μεταξύ των όρων αποκλεισμός και εμπάργκο. Το εμπάργκο είναι ένα είδος
οικονομικής κύρωσης που μπορεί να υιοθετηθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ή άλλου
διεθνούς οργανισμού, για να αναγκάσει ένα κράτος να συμμορφωθεί με μια
απόφαση.
Ο Κουντουριώτης κατά τους βαλκανικούς πολέμους έλεγε συχνά στους κυβερνήτες
των πολεμικών πλοίων ότι είναι ανόητο ένα πλοίο να πολεμά εναντίον ενός
οχυρού. Εννοούσε πως σε μια σύγκρουση μεταξύ πολεμικών πλοίων και αντίστοιχης
ισχύος πυρός από οχυρωμένα παράκτια πυροβολεία, η πλευρά που είχε περισσότερες
πιθανότητες να κερδίσει ήταν αυτή που δεν μπορούσε να βυθιστεί.
Φυσικά, οι τεχνολογίες έχουν αλλάξει από τότε, και τώρα τόσο το πλοίο όσο και
το χερσαίο οχυρό στα νησιά μπορούν να προσβάλλουν στόχους δεκάδες ή και
εκατοντάδες μίλια μακριά με κατευθυνόμενα βλήματα με βαριές κεφαλές αρκετά
ισχυρές για να καταστρέψουν τις οχυρωματικές διατάξεις. Ωστόσο το πολεμικό
πλοίο όσο και οι χερσέες διατάξεις των όπλων πιθανότατα να είναι
μετακινούμενοι, με τεχνολογίες stealth για την αεράμυνα ώστε να επιβιώσουν.
Σε μια υποτιθέμενη σύγκρουση πλοίου εναντίον μετακινούμενων πυραύλων στη
στεριά, το τελευταίο έχει δύο σαφή πλεονεκτήματα. Το πρώτο είναι ότι ένα
φορτηγό που μεταφέρει τα κατευθυνόμενα βλήματα στη στεριά έχει πολύ
περισσότερες επιλογές για απόκρυψη από ένα πλοίο στη θάλασσα, γεγονός που
αποτελεί μια πραγματική πρόκληση για τον εντοπισμό και την επίθεση. Δεύτερον,
η απώλεια ενός μεμονωμένου φορτηγού εκτόξευσης πυραύλων δεν είναι τόσο μεγάλη
υπόθεση όσο η βύθιση ή ακόμη και η ακινητοποίηση λόγω μεγάλης ζημιάς ενός
πολεμικού πλοίου.
Βέβαια θα μου πείτε ότι τα σύγχρονα πολεμικά πλοία, έχουν δυνατότητες να
συνδυάζουν διαφορετικούς τύπους εξελιγμένων πυραύλων αεράμυνας και ηλεκτρονικά
αντίμετρα για την αυτοπροστασία τους από επιθέσεις εχθρικών πυραύλων. Παρόλα
αυτά το πλεονέκτημα παραμένει στο οχυρό αν και υπάρχουν τα μέσα να τυφλώσουν ή
να καταστρέψουν τα συστήματα εντοπισμού των οχυρών τα σύγχρονα πλοία, διότι
στα νησιά δεν υπάρχει μόνο ένας εκτοξευτής αλλά πολλοί περισσότεροι που
συνεργάζονται και αλληλοσυμπηρώνονται.
Έτσι ο αποκλεισμός νησιού του Ανατολικού Αιγαίου ενέργεια που ονειρεύονται
στην Άγκυρα θα πρέπει να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για την Τουρκία όσο
και για την Ελλάδα, καθώς αμφότερες έχουν επενδύσει σε τεράστια οπλοστάσια
χερσαίων κατευθυνόμενων πυραύλων. Θυμηθείτε τις εκπληκτικές επιτυχίες των
επιθέσεων της Ουκρανίας εναντίον του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Αυτές
προμηνύουν άσχημα μαντάτα στα σχέδια για μια ναυτική δύναμη για επίθεση στη
μαζική άμυνα των νησιών του Αιγαίου. Άντε λοιπόν σύμμαχοι να δούμε πόσα
απίδια βάζει ο σάκος σας!
*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού.
Είναι επιστημονικός συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and
International Security (INIS) και του Think Tank, Strategy International.
Δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της
Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική
Σχολή Πολέμου.