Του David Axe
Οι διοικητές του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας φοβούνται να στείλουν τα
εναπομείναντα πλοία τους κοντά στις ουκρανικές ακτές.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τον λόγο. Παραμένοντας σε απόσταση 20
μιλίων από την Κριμαία, τα ρωσικά πλοία βρίσκονται κάτω από την προστατευτική
ομπρέλα της επίγειας αεράμυνας. Αν κινηθούν πιο δυτικά, θα βρεθούν στο έλεος
των αντιπλοϊκών πυραύλων της Ουκρανίας, που προμηθεύεται όλο και
περισσότερους.
"Τα πλοία επιφανείας του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας ακολουθούν μια
εξαιρετικά αμυντική στάση", σημειώνει το βρετανικό υπουργείο Άμυνας.
Τα μόνα σκάφη του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού που μπορούν να επιχειρήσουν με
ασφάλεια προς την ακατοίκητη ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας στην Ουκρανία
είναι τα τέσσερα υποβρύχια κλάσης Kilo.
Αλλά τα υποβρύχια, παρόλο που είναι απολύτως ικανά να εκτοξεύσουν πυραύλους
κρουζ Kalibr και να πλήξουν ουκρανικές πόλεις, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν
τα πλοία επιφανείας σε ορισμένες επιχειρήσεις, όπως να καταδιώξουν φορτηγά
πλοία και να αποκλείσουν δια θαλάσσης τις παράκτιες ουκρανικές πόλεις. Ο
ρωσικός Στόλος της Μαύρης Θάλασσας "δυσκολεύεται σε αυτήν τη φάση να ασκήσει
αποτελεσματικό θαλάσσιο έλεγχο", παρατήρησε το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας.
Ελέγχοντας το δυτικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας, οι Ουκρανοί έχουν στη διάθεσή
τους περισσότερα στρατεύματα και πολεμικό εξοπλισμό για να διοχετεύσουν σε
άλλα μέτωπα, που διαφορετικά θα έπρεπε να δεσμεύσουν για την άμυνα της
ακτογραμμής υπό τον φόβο ρωσικών αμφίβιων επιθέσεων. Την εξέλιξη αυτή δεν την
περίμεναν πολλοί αναλυτές όταν εισέβαλε η Ρωσία στην ουκρανική
επικράτεια.
Ο ρωσικός Στόλος της Μαύρης Θάλασσας, με τα περίπου 40 μεγάλα πολεμικά πλοία
του, υπερείχε του αδύναμου ουκρανικού Πολεμικού Ναυτικού, το οποίο θα έμπαινε
στον πόλεμο μόλις με ένα ελαφρώς οπλισμένο μεγάλο πλοίο: τη φρεγάτα "Hetman
Sahaidachny".
Η Ρωσία είχε το πλεονέκτημα και στον αέρα. Αρκετές μοίρες βομβαρδιστικών Su-24
και Su-25 καθώς και μαχητικών Su-27 και Su-30, που πετούσαν από βάσεις στην
Κριμαία, κάλυπταν τον ρωσικό Στόλο.
Η ναυτική "ισορροπία δυνάμεων" ήταν τόσο μονόπλευρη που οι Ουκρανοί διοικητές
δεν έκαναν καν τον κόπο να ναυμαχήσουν. Τις πρώτες ώρες του ρωσικού
βομβαρδισμού στις 23 Φεβρουαρίου, διέταξαν το πλήρωμα της "Hetman Sahaidachny"
να βυθίσει τη φρεγάτα στο αγκυροβόλι της στην Οδησσό.
Επί δύο μήνες, οι Ρώσοι κυριάρχησαν στη θάλασσα. Πλέοντας και πετώντας
ανενόχλητα, κατέλαβαν το μικροσκοπικό Φιδονήσι, 80 μίλια νοτίως της Οδησσού,
και -χρησιμοποιώντας το νησί καθώς και κάποιες πλατφόρμες φυσικού αερίου που
είχαν καταλάβει από την Ουκρανία ως βάσεις για αεράμυνα και εξοπλισμό
επιτήρησης- απέκλεισαν την Οδησσό, μπλοκάρωντας ουσιαστικά τις ζωτικής σημασία
εξαγωγές των σιτηρών.
Ο ρωσικός Στόλος της Μαύρης Θάλασσας ήταν έτοιμος για απόβαση στην περιοχή της
Οδησσού. Η κατάληψη του λιμανιού θα σήμαινε την ολοκληρωτική κατάκτηση της
ουκρανικής ακτογραμμής, στραγγαλίζοντας την οικονομία της Ουκρανίας.
Σημείο καμπής είναι η 23η Μαρτίου - εκείνη την ημέρα ένας ουκρανικός
βαλλιστικός πύραυλος Tochka χτύπησε το αποβατικό ρωσικό πλοίο "Saratov", που
βρισκόταν στην προβλήτα του κατεχόμενου λιμανιού του Μπερντιάνσκ. Η έκρηξη
βύθισε το "Saratov", προκάλεσε ζημιές σε τουλάχιστον ακόμη ένα αποβατικό πλοίο
και έστειλε το σήμα στους Ρώσους πως μια επίθεση στην Οδησσό... δεν θα ήταν
περίπατος.
Στις 13 Απριλίου, μια πυροβολαρχία του ουκρανικού Πολεμικού Ναυτικού χτύπησε
με πυραύλους Neptune το ρωσικό καταδρομικό Moskva, βυθίζοντάς το.
Με ένα χτύπημα, οι Ουκρανοί στέρησαν από τον Στόλο της Μαύρης Θάλασσας τη
ναυαρχίδα της αεράμυνας της, που έφερε πυραύλους S-300 εδάφους-αέρος μεγάλου
βεληνεκούς. Οι Ρώσοι διοικητές του Στόλου αναγκάστηκαν να απομακρύνουν τις
εναπομείνασες φρεγάτες κλάσης Admiral Grigorovich στα 80 μίλια από τις
ουκρανικές ακτές.
Η κίνηση αυτή άφησε εκτεθειμμένο τον υπόλοιπο Στόλο της Μαύρης Θάλασσας -ιδίως
τα υποστηρικτικά πλοία που δεν διαθέτουν επαρκή μέσα άμυνας- σε πυραυλικές
επιθέσεις αλλά και χτυπήματα από drones. "Τα ρωσικά πλοία ανεφοδιασμού έχουν
ελάχιστη προστασία στο δυτικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας", σημειώνει το
βρετανικό Υπουργείο Άμυνας.
Στο μεταξύ, η Ουκρανία ενίσχυσε τη συστοιχία Neptune με πυραύλους Harpoon
αμερικανικής κατασκευής, επιτείνοντας τον κίνδυνο για τα ρωσικά πλοία. Ένας
Harpoon βύθισε το σκάφος υποστήριξης "Vsevolod Bobrov" στις 12 Μαΐου, ενώ
κατευθυνόταν προς το Φιδονήσι για να ανεφοδιάσει τις ρωσικές δυνάμεις. Οι
ουκρανικοί πύραυλοι χτύπησαν επίσης τουλάχιστον μία από τις πλατφόρμες φυσικού
αερίου που χρησιμοποιούσαν οι Ρώσοι ως παρατηρητήρια. Ουκρανικά drones,
μαχητικά αεροσκάφη και πυροβολικό βομβάρδισαν Φιδονήσι, αναγκάζοντας τη ρωσική
φρουρά να το εγκαταλείψει στις 31 Μαΐου. Μια εβδομάδα αργότερα, μέλη των
ουκρανικών Ειδικών Δυνάμεων ύψωσαν τη σημαία της Ουκρανίας στο νησί, που
ουσιαστικά σήμανε ότι το δυτικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας ήταν πλέον ασφαλές
για την ουκρανική εμπορική ναυτιλία.
Η Οδησσός βρισκόταν ακόμη υπό αποκλεισμό -και θα παρέμενε μέχρι η Τουρκία να
μεσολαβήσει για τον τερματισμό του στα τέλη Ιουλίου-, αλλά τα πλοία μπορούσαν
πλέον να μεταφέρουν σιτηρά από τα λιμάνια στους ποταμούς της Ουκρανίας κοντά
στα ρουμανικά σύνορα.
Ανήμποροι να αναπληρώσουν τις απώλειες του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας όσο η
Τουρκία απαγόρευε τη διέλευση πολεμικών πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου, οι
Ρώσοι διοικητές του Πολεμικού Ναυτικού εστίασαν στο να προστατεύσουν τα πλοία
που είχαν απομείνει στη διάθεσή τους, "απλώνοντας" τα κατά την ακτογραμμή της
Κριμαίας.
Και τότε ήταν που οι Ουκρανοί άρχισαν να επιιτίθενται στις βάσεις του ρωσικού
Στόλου στην Κριμαία. Εκτοξεύοντας έναν νέο τύπο βαλλιστικού πυραύλου που ακόμη
δεν έχει αποκαλυφθεί -με μεγαλύτερο βεληνεκές από τα 70 μίλια του Tochka-, οι
ουκρανικές δυνάμεις έπληξαν στις 9 Αυγούστου την αεροπορική βάση Saki, όπου
βρίσκεται το 43ο Σύνταγμα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας.
Η πυρκαγιά που προκλήθηκε από τις εκρήξεις έκαψε ολοσχερώς οκτώ Su-27, τέσσερα
Su-30, πέντε Su-24, έξι ελικόπτερα Mi-8 και ένα αεροσκάφος με σύστημα
τηλεμετρίας Il-20, σύμφωνα με ρωσική πηγή.
Μια εβδομάδα μετά, ένα drone-καμικάζι ανατίναξε αποθήκη πυρομαχικών στο ρωσικό
αεροδρόμιο κοντά στο Hvardiiske στην Κριμαία. Δεν είναι σαφές εάν κάποιο από
τα πολεμικά αεροσκάφη -που χρησιμοποιούν ως βάση το Hvardiiske- υπέστην
ζημιές.
Η επίθεση στο Hvardiiske συνδυάστηκε με ταυτόχρονα χτυπήματα σε άλλες ρωσικές
εγκαταστάσεις στην Κριμαία, όπως η επιδρομή Ουκρανών κομάντος σε ρωσική
αποθήκη πυρομαχικών κοντά στο Mayskoye.
Τα μόνα "περιουσιακά στοιχεία" του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας που δεν
έχουν "αγγίζει" οι Ουκρανοί είναι τα υποβρύχια. Αλλά χωρίς εχθρικά πολεμικά
πλοία για να τα καταδιώξουν, τα υποβρύχια έχουν μόνο έναν βασικό ρόλο: την
εκτόξευση πυραύλων κρουζ σε στόχους στην ξηρά.
Μετά από έξι μήνες πολέμου, η Ουκρανία έχει αποδεκατίσει τον ρωσικό στόλο και
έχει κερδίσει τη μάχη για το δυτικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας. Και τα κατάφερε
χωρίς να διαθέτει δικό της στόλο.
"Η περιορισμένη έως σήμερα αποτελεσματικότητα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας
υπονομεύει εν γένει την επιχειρησιακή στρατηγική του Κρεμλίνου, κυρίως επειδή
η απειλή για ρωσική απόβαση στην Οδησσό έχει εξουδετερωθεί σε μεγάλο βαθμό",
διευκρινίζει το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας. "Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία
μπορεί να διοχτεύσει ανθρώπινο δυναμικό και στρατιωτικούς πόρους σε άλλα
μέτωπα για να αντεπιτεθεί κατά των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων".