Μετά από μια παρατεταμένη περίοδο κλιμάκωσης της έντασης στις ελληνοτουρκικές
σχέσεις, λόγω της τουρκικής προκλητικότητας, ξεκινούν και πάλι οι
διερευνητικές επαφές στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 Ιανουαρίου 2021.
Είναι ο 61ος γύρος που άρχισαν τον Μάρτιο του 2002, στο πλαίσιο της
ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Οι επαφές αυτές διεκόπησαν το 2016, εξαιτίας του
θέματος των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών και της απαίτησης της Άγκυρας για έκδοση
αυτών.
Οι δύο πλευρές θα ξεκινήσουν μια διαδικασία, με σκοπό να διερευνηθεί εάν και
κατά πόσον υπάρχει κοινό έδαφος και συντρέχουν οι προϋποθέσεις που θα
μπορούσαν ενδεχομένως να καταλήξουν σε συμφωνία.
Η Ελλάδα βάζει στο «τραπέζι» προς διαπραγμάτευση μόνο ένα θέμα: Την οριοθέτηση
ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
H μέχρι σήμερα στάση της Τουρκίας καταδεικνύει ότι θα επιδιώξει να θέσει προς
συζήτηση όλες τις διμερείς διαφορές που η ίδια έχει δημιουργήσει τα
προηγούμενα χρόνια μέσω τις μονομερών διεκδικήσεων της (αποστρατικοποίηση
νησιών, έρευνα διάσωση, εναέριος χώρος, μουσουλμανική μειονότητα, κ.λπ.) και
όχι μόνο το θέμα των θαλασσίων ζωνών.
Το ερώτημα λοιπόν αν τεθούν τα ζητήματα αυτά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων,
είναι τι θα κάνει η Ελλάδα;Το επιβεβλημένο είναι να αποσυρθεί. Σ΄ αυτή την
περίπτωση θα πρέπει να αναμένουμε την επίρριψη ευθυνών στην ελληνική πλευρά
για τη διακοπή των διαπραγματεύσεων και την ενδεχόμενη κλιμάκωση της έντασης
από πλευράς Τουρκίας με επαναφορά ερευνητικού ή ακόμα και γεωτρητικού σκάφους
σκάφους εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι οι επαφές αυτές εκτός από την χρόνια
αναποτελεσματικότητα λόγω των μαξιμαλιστικών θέσεων της Τουρκίας, ξεκινούν με
τα εξής δεδομένα:
•Υπό την τουρκική απειλή πολέμου, σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας
υδάτων στα 12 μίλια, παρά το γεγονός ότι είναι μονομερές νόμιμο δικαίωμα της
χώρας μας. Να επισημάνουμε ότι η υφαλοκρηπίδα πρόκειται για το βυθό και το
υπέδαφος της θάλασσας που ξεκινά αμέσως μετά τα χωρικά ύδατα ενός κράτους.
Συνεπώς η οποιαδήποτε διευθέτηση της διαφοράς για τις θαλάσσιες ζώνες με το
εύρος των χωρικών υδάτων στα 6 ν.μ., ξεκινά με μια υποχώρηση από ελληνικής
πλευράς. Βασική προϋπόθεση για την έναρξη οποιουδήποτε διαλόγου θα έπρεπε να
αποτελεί η άρση της απειλής. Επί του θέματος καθορισμού χωρικών υδάτων να
υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, στο
παρελθόν την περίοδο της κυβέρνησης κ. Σημίτη και του κ. Γ. Παπανδρέου, η
Ελλάδα είχε δεχτεί στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία την
επιλεκτική διαφοροποίηση των χωρικών υδάτων ανά περιοχή, δηλ. σε κάποια σημεία
12 ν.μ, σε άλλα 10 ν.μ., 6 ν.μ., κ.λπ.
•Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ) ακόμα και αν η διαφορά
καταλήξει σε διεθνές δικαιοδοτικό δικαστήριο, προϋποθέτει ότι η Τουρκία θα
εγκαταλείψει τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» για τα νησιά, τα οποία θεωρεί ως
αμφισβητούμενης ιδιοκτησίας, καθόσον αυτά επηρεάζουν την οριοθέτηση.
•Θα υπαναχωρήσει η Τουρκία από το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και το
παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο που σήμερα βρίσκεται σε ισχύ;
Τα προαναφερόμενα δημιουργούν εύλογους προβληματισμούς και ερωτηματικά σχετικά
με το αποτέλεσμα των επικείμενων διερευνητικών επαφών.