1. Δεν σηκώνει «μύγα» στο… μπλοκάκι της η Αστυνομία σε ό,τι αφορά την απαγόρευση κυκλοφορίας εξαιτίας του κορονοϊού. Ωστόσο μερικές φορές η αυστηρότητα εξαντλείται σε περιπτώσεις, που ενδεχομένως να μην αποτελούν «δημόσιο υγειονομικό κίνδυνο». Μερικές φορές δηλαδή «διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλον». Τέτοια περιστατικά βλέπουν συχνά το φως της δημοσιότητας. Σύμφωνα με τα Μ.Μ.Ε….«Στα Χανιά ένας άνδρας «πιάστηκε επ΄αυτοφώρω» έξω από την πόρτα του σπιτιού του. Όπως κατήγγειλε, ενώ διαμένει στον αριθμό 7 μετέβη δίπλα στον αριθμό 9 στον φούρνο για να πάρει ψωμί. Ενώ επέστρεφε πεζός τον σταμάτησαν οι αστυνομικοί κυριολεκτικά με το κλειδί στο χέρι, ζητώντας του τη δήλωση για έξοδο από το σπίτι. Και του βεβαίωσαν το πρόστιμο, γιατί έχει παραβεί τα μέτρα του περιορισμού, αφού δεν θεώρησε σκόπιμο να την έχει, λόγω της φύσης της μετακίνησης»!!!
2. Σε άλλη περίπτωση όπως περιγράφει η σύζυγος…«Βγήκε ο σύζυγος προχθές πρώτη φορά και πήγε να πάρει σπανακόπιτες και ψωμί. Τον σταμάτησε η αστυνομία… εγώ φυσικά τον είχα νόμιμο με την ταυτότητα μαζί και το χαρτί της βεβαίωσης. Τον ρωτάει ο αστυνομικός «Κύριε πού πηγαίνετε;» Πολίτης: Πήγα να πάρω σπανακόπιτες και τσιγάρα. Αστυνομικός: Στη Βούλα δεν μένετε; Πολίτης: Ναι. Αστυνομικός: Και γιατί δεν πήγατε σε φούρνο της Βούλας; Πολίτης: Μας αρέσουν οι σπανακόπιτες που φτιάχνει αυτός ο φούρνος στη Γλυφάδα. Αστυνομικός: Να σας ζητήσω τώρα την απόδειξη για τις σπανακόπιτες; Πολίτης: Ρε φίλε λες να τις έχω καμιά βδομάδα μέσα στο αυτοκίνητο και να τις κάνω βόλτες;».
3. Το ερώτημα που τίθεται είναι: Πότε γίνεται η ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου;;;. Στην πρώτη περίπτωση που κάποιος πάει δίπλα στο φούρνο, αλλά δεν έχει το χαρτί της δήλωσης ή στην δεύτερη περίπτωση που έχει το χαρτί, αλλά μπορεί να μετακινείται σε μεγάλη απόσταση από το σπίτι του. Και σε πολλές περιπτώσεις αυτό μπορεί να γίνεται με διάφορες προφάσεις π.χ. να δηλώνει κίνηση για παροχή βοήθειας σε έχοντα ανάγκη και να πηγαίνει… στον εραστή ή στην ερωμένη;;; Το κρίσιμο ζήτημα είναι απλώς η συμπλήρωση της δήλωσης (τύπος) ή ο περιορισμός των μετακινήσεων, του συγχρωτισμού και της μετάδοσης του ιού (ουσία);;;
4. Επιβάλλεται λοιπόν η εφαρμογή των αρχών της επιείκειας και της χρηστής διοίκησης. Η αρχή της επιείκειας αποτελεί ειδική εκδήλωση της αρχής της χρηστής διοίκησης, υπό την έννοια της προστασίας των δικαιωμάτων των διοικούμενων, κυρίως των οικονομικώς πιο αδύναμων. Η αρχή της επιείκειας εφαρμόζεται ιδιαιτέρως όταν η διοίκηση πρόκειται να λάβει επαχθή μέτρα για τον πολίτη. Η αρχή της χρηστής διοίκησης υποχρεώνει τα διοικητικά όργανα να ασκούν τις αρμοδιότητές τους με βάση το περί δικαίου αίσθημα, με αναλογικότητα και επιείκεια και στο πλαίσιο της αρχής της νομιμότητας. Επιπλέον η ερμηνεία των κανόνων δικαίου πρέπει να διέπεται από τη λογική, να μην εξαντλείται στο γράμμα του νόμου, αλλά να υπακούει στο πνεύμα του νομοθέτη και στο σκοπό (ratio), που ο κανόνας εξυπηρετεί.
5. Ειδικότερα στις Οργανικές Διατάξεις και Κανονισμούς της Αστυνομίας περιγράφονται πολλές περιπτώσεις, στις οποίες τα Όργανα της Αστυνομίας πρέπει να τηρούν τις αρχές της επιείκειας και αναλογικότητας, όπως κατά τη μη δέσμευση των μεταγομένων γέρων, ανήλικων, κληρικών, ανάπηρων κ.α.(άρθ.147 του π.δ.141/91), κατά τη μη σύλληψη για ασήμαντο αυτόφωρο πλημμέλημα, όταν απειλείται η πρόκληση σοβαρότερων αξιόποινων πράξεων κ.λ.π. (αρθ.119 επ. του ιδίου π.δ.), κατά την παραβατικότητα ανηλίκων, όπου, για μη χαρακτηριστικές πταισματικές παραβάσεις αυτών, πρέπει αντί της υποβολής μήνυσης να απευθύνονται συστάσεις και νουθεσίες στους ίδιους και τους οικείους τους (άρθ.97 του ιδίου π.δ.), κατά την προστατευτική φύλαξη αντί της σύλληψης μεθυσμένου επικίνδυνου για τη δημόσια τάξη (άρθρ.110 του ιδίου π.δ.), κατά την εξακρίβωση στοιχείων, που θα αρκούσε για την άσκηση προληπτικής αστυνόμευσης, αντί της σύλληψης και προσαγωγής κ.ο.κ.
6. Το ζήτημα επομένως που προκύπτει είναι, αν τα Όργανα της Αστυνομίας έχουν την «αστυνομική παιδεία» να αντιληφθούν και να εφαρμόσουν τις ανωτέρω Αρχές, ιδίως όσα εξ αυτών δεν έχουν φοιτήσει καν στις Αστυνομικές Σχολές και δεν έχουν διδαχθεί Αστυνομικό κ.λ.π. Δίκαιο, ώστε να μη «διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλον»!!!
Νικόλαος Αθ.Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α/Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών