Συναθροίσεις-συγκεντρώσεις: Επιτέλους να τεθούν κανόνες για την προστασία της κοινωνικοοικονομικής ζωής

Παραθέτουμε άρθρο του Νικολάου Μπλάνη, Αντιστρατήγου ε.α

1. Είναι γνωστό ότι  τα τελευταία χρόνια το κέντρο των Αθηνών είχε παραδοθεί σε διάφορες ομάδες αναρχομπαχαλάκηδων και πάσης
φύσεως εγκληματικών  συμμοριών. Η κοινωνία έβλεπε,  σε κατάσταση σοκ, την Πολιτεία, εγκλωβισμένη στις ιδεοληψίες της και στη λογική του κατευνασμού, της αδράνειας και της ανοχής, να  «αδυνατεί» να επιβάλλει την τάξη και τη νομιμότητα. Οι επιθέσεις και οι καταστροφές σε δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες προκαλούσαν την αγανάκτηση-οργή των πολιτών και τη σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής  της χώρας.

2. Στις πρόσφατες συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες είδαμε την  κατάσταση να αλλάζει. Η Αστυνομία είχε επιχειρησιακό σχέδιο και τη βούληση (προπάντων πολιτική) να αντιμετωπίσει και να ελέγξει τα εν λόγω φαινόμενα της ανομίας και παραβατικότητας. Και έτσι περιόρισε τη δράση των αναρχικών ομάδων και ζήσαμε τις πλέον «ήσυχες» διαδηλώσεις των τελευταίων ετών. Η νομιμότητα και η κανονικότητα επιστρέφει. Και αυτό είναι εμφανές σε όσους ζουν, εργάζονται και δραστηριοποιούνται στην Πρωτεύουσα.
       
3. Υπάρχει όμως και το  ζήτημα της ελευθερίας και προστασίας του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, ιδίως αυτό με τη μορφή της κινητής πορείας-διαδήλωσης. Δεν νοείται μερικές δεκάδες διαδηλωτών να προκαλούν σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, αφού θέτουν σε καθεστώς ομηρείας εκατοντάδες πολίτες και  «νεκρώνουν» τις μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις. Σημειωτέον, ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2019 οργανώθηκαν περίπου 1.700 συγκεντρώσεις - πορείες στην επικράτεια, ενώ στην τετραετία  έγιναν περίπου 17.000 διαδηλώσεις, κινητοποιώντας σχεδόν μισό εκατομμύριο αστυνομικούς.

 4. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη θέσπιση του εκτελεστικού νόμου του άρθρου 11 του Συντάγματος, που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει.  Ως γνωστόν,  σύμφωνα με αυτό: "1. Οι ΄Ελληνες έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται ήσυχα και χωρίς όπλα. 2. Μόνο στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις μπορεί  να παρίσταται η Αστυνομία.  Οι υπαίθριες συναθροίσεις  μπορούν  να απαγορευτούν  με αιτιολογημένη απόφαση  της αστυνομικής αρχής, γενικά,  αν εξαιτίας τους επίκειται  σοβαρός κίνδυνος για  τη δημόσια ασφάλεια,   σε ορισμένη  δε περιοχή αν απειλείται σοβαρή  διατάραξη  της κοινωνικοοικονομικής ζωής,  όπως νόμος ορίζει". Ειδικός για τις συναθροίσεις νόμος είναι το ν.δ.794/1971 που εξακολουθεί να ισχύει (εφόσον εκτελεστικός της ως άνω συνταγματικής διάταξης  νόμος, δεν έχει εκδοθεί)  αν και περιέχει αρκετές αντισυνταγματικές διατάξεις(βλ. και Α.Π./Δ΄ Τμήμα 782/1979). Ισχύουν επίσης το β.δ.168/1972 περί καθορισμού των χώρων όπου απαγορεύεται η πραγματοποίηση συναθροίσεων και το β.δ.269/1972 περί εγκρίσεως του κανονισμού διαλύσεως δημοσίων συναθροίσεων. Προηγούμενες, τούτων διατάξεις δεν καταργήθηκαν ρητώς, με αποτέλεσμα να υφίσταται μια απαράδεκτη νομοθετική σύγχυση και αβεβαιότητα. ΄Ετσι η υπ΄αριθμ. 11/1962 γνωμοδότηση του Εισαγγελέα Αρείου Πάγου παραπέμπει στο ν. 29/1943 στα άρθρα 299 και 300 του Κανονισμού Χωροφυλακής, στα άρθρα 123-128 του κανονισμού της υπηρεσίας στρατευμάτων στις πόλεις στον υπ΄αριθμ. 61/1952 κανονισμό της (πρώην) Αστυνομίας Πόλεων και την υπ΄αριθμ. 76/1954 Αστυνομική Διάταξη της Αστυνομικής Δ/νσης Αθηνών. Οι διατάξεις αυτές δεν έχουν ρητώς καταργηθεί από νεώτερες νομοθετικές κ.λ.π. ρυθμίσεις (βλ.4/30-3-1999 Γνωμ. Εισ. Α.Π. Βασιλείου Παπαδάκη).

5. Στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης υπάρχει, δεκαετίες τώρα, σχέδιο νόμου, που επιχειρεί να ρυθμίσει το ζήτημα. Κανένας όμως δεν προχώρησε στη θεσμοθέτηση των εν λόγω διατάξεων. Υπάρχουν ενστάσεις για το κατά πόσον είναι εφικτό αυτές να τύχουν εφαρμογής στην πράξη. Ωστόσο ενστάσεις υπήρξαν  τόσο κατά τη νομοθέτηση των ρυθμίσεων για τη χρήση όπλων από τους αστυνομικούς, όσο και κατά την έκδοση της εγκυκλίου-διαταγής για τις προσαγωγές των πολιτών. Θεωρούμε όμως, ότι είναι κρίσιμο να υπάρξουν, ώστε σταδιακά  να δημιουργήσουν την σχετική κουλτούρα. Ο πολίτης πρέπει να αποκτήσει νοοτροπία υπακοής και εφαρμογής της νομιμότητας, δηλαδή νοοτροπία «αυτοσεβασμού» και «αυτοπειθαρχίας».  Πάντως είναι προτιμότερο  από το νομοθετικό κενό και τη σύγχυση που επικρατεί σήμερα. Κατά συνέπεια η Πολιτεία οφείλει να κάνει το αναγκαίο βήμα και να καθορίσει τους κανόνες για την προστασία στην ουσία του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, ώστε να μη διαταράσσεται η κοινωνικοοικονομική ζωή.